Phòng tránh ký sinh trùng lây truyền qua thực phẩm

Các loại ký sinh trùng lây nhiễm qua thực phẩm

Mầm bệnh ký sinh trùng trong thực phẩm gồm hai nhóm chính là đơn bào và giun sán. Chúng thường dưới dạng nang (cyst) hay nang ấu trùng. Các loại động vật có thể đóng vai trò là vật chủ phụ hoặc vật chủ chứa.

Đơn bào toxoplasma gondii: T. gondii ký sinh ở mèo và động vật họ Felidae. Các nang trứng (oocysts) thải ra phân mèo, các vật chủ trung gian thiên nhiên (chim và động vật gặm nhấm) nhiễm phải nang trứng sẽ hình thành các nang trong mô, mèo ăn phải động vật này sẽ nhiễm T. gondii. Người có thể bị nhiễm bệnh khi ăn thịt nấu chưa chín. ngoại giả, người cũng có thể nhiễm nang trứng ở ngoại cảnh hay qua truyền máu, ghép tạng, từ mẹ sang thai nhi. T. gondii tạo thành nang ở cơ vân, cơ tim, não và mắt. Người nhiễm T. gondii thường không có triệu chứng, tuy nhiên ký sinh trùng này có thể gây các thể bệnh hiểm ở người suy giảm miễn dịch hoặc lây nhiễm sang thai nhi gây thai chết lưu, thương tổn mắt, thần kinh nghiêm trọng cho thai.

Đường lây truyền sán từ động vật sang người.

Các loại giun

Giun xoắn (T. spiralis): truyền giữa nhiều động vật ăn thịt. Giun trưởng thành ký sinh ở ruột, đẻ ra ấu trùng ra khỏi ruột và đi đến cơ. Khi vật chủ khác (có thể là người) ăn phải thịt nhiễm ấu trùng Trichinella, ấu trùng đến ruột và phát triển thành giun trưởng thành. thời đoạn phát khởi với triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, sốt... giống bị ngộ độc thức ăn. tuổi toàn phát tương ứng lúc ấu trùng vào máu, triệu chứng lâm sàng khá rầm rộ, đa dạng với các hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc (sốt cao liên tục, kéo dài, trạng thái tơ mơ...), hội chứng dị ứng quá mẫn nặng (phù nề mí mắt, mặt, các chi hoặc toàn thân, phát ban, nổi mề đay). Khi ấu trùng đến cơ sốt giảm dần, bệnh nhân có cảm giác đau cơ, hạn chế vận động... Tại Việt Nam bệnh giun xoắn lây truyền ở nhiều vùng núi Tây Bắc. Cuối năm 2017 có bệnh nhân tại Lai Châu bị nhiễm giun xoắn sau khi ăn thịt lợn ốm đã tử vong khi được chuyển về Bệnh viện nhiệt đới trung ương.

Giun đầu gai (Gnathostoma sp.): Người nhiễm sau khi ăn thịt lợn, ếch, gà, vịt, lươn, rắn.. có nang ấu trùng còn sống. Triệu chứng lâm sàng xuất hiện ngay sau khi nhiễm ấu trùng, ấu trùng chui qua các tổ chức trong bụng, ngực gây đau thượng vị, buồn nôn, nôn, ngứa, nổi mày đay, sốt nhẹ, tăng bạch huyết cầu ái toan. Khi ấu trùng chuyển di đến mô dưới da gây tổn thương phù, đỏ, ngứa thường ở ngực, bụng, hoặc chi. Đôi khi ấu trùng trong mắt (gây tổn thương thể thủy tinh, giác mạc, giảm hoặc mất nhãn lực), hệ thần kinh (gây ra nhức đầu, hôn mê, đột quỵ, liệt). Gnathostoma phổ biến ở Nhật Bản và Đông Nam Á (Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Thái Lan và Việt Nam). Một nghiên cứu thấy 74% lươn tại các chợ ở Bangkok chứa ấu trùng Gnathostoma. Tại Việt Nam số ca nhiễm Gnathostoma chiếm khoảng 4-6% tổng số bệnh nhân nhiễm ký sinh trùng đến khám và điều trị tại Bệnh viện nhiệt đới thị thành Hồ Chí Minh, Bệnh viện Chợ Rẫy và Viện Sốt rét ký sinh trùng – sâu bọ Quy Nhơn.

Capillaria philippinensis: Là loại giun ký sinh ở người và chim, lây truyền qua ăn cá có ấu trùng. Ở người, giun cái trưởng thành có thể đẻ ra trứng, trứng nở thành ấu trùng và phát triển thành giun trưởng thành dẫn đến người có rất nhiều giun trong khi chỉ nhiễm ít ấu trùng. Sau tuổi ủ bệnh khoảng 3 tuần, xuất hiện đau bụng, ỉa chảy nặng dần, mất nước, sụt cân, giảm huyết áp, tử vong… Ở Việt Nam có ít thông báo bệnh này, tuy nhiên nghiên cứu trên cá nhệch “Pisodonophis” ở Nam Định đã phát hiện nhiễm Capillaria, đây là loại cá thường được dùng để ăn gỏi.

Các loài sán lá

Sán lá gan nhỏ: Ở Việt Nam lưu hành Clonorchis sinensis ở miền Bắc và Opisthorchis viverrini ở miền Trung. Sán ký sinh ở người hoặc một số động vật như chó, mèo… Người nhiễm khi ăn phải cá có ấu trùng còn sống. Sán ký sinh ở đường mật trong gan và gây viêm, tăng sản, tắc nghẽn đường mật, có thể gây ung thư đường mật. Thái Lan là một trong những nước có tỷ lệ ung thư gan cao nhất thế giới, duyên cớ được cho là nước này có tỷ lệ nhiễm sán Opisthorchis viverrini cao.

Sán lá ruột nhỏ: Có nhiều loài, lây truyền qua cá và thường lưu hành cùng với sán lá gan nhỏ. Các triệu chứng lâm sàng thường nhẹ và thoáng qua, đau bụng, đi tả, chán ăn và giảm cân. Một số trường hợp trứng sán vào máu và hệ thống mạch bạch huyết đến nhiều vị trí khác nhau trong thân thể, đặc biệt là tim, não hoặc tủy sống, thỉnh thoảng gây tử vong. Tại miền Bắc Việt Nam nhiều loài cá nước ngọt dùng để ăn gỏi cá có tỷ lệ nhiễm nang ấu trùng sán lá ruột nhỏ cao.

Paragonimus (sán lá phổi): Người nhiễm khi ăn tôm, cua có nang ấu trùng còn sống. Một số động vật có vú khác (như lợn rừng) ăn cua có ấu trùng, Paragonimus chẳng thể phát triển thành sán trưởng thành nhưng ấu trùng chuyển di đến các cơ và hình thành nang ấu trùng. Người ăn thịt động vật này còn sống cũng có thể nhiễm sán. Sán thường ký sinh ở phổi tuy nhiên có thể lạc chỗ đến nhiều vị trí khác nhau như não. trình bày sớm là các rối loạn tiêu hóa (đi tả, đau bụng), sốt sau đó là các diễn tả ở phổi như đau ngực, ho ra máu kéo dài, dễ bị chẩn đoán nhầm là lao hay ung thư phổi. Tại Việt Nam sán lưu hành ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc như Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Lạng Sơn, Nghệ An; có nơi tỷ lệ nhiễm tới 15% (Sơn La).

sán dây: sán xơ mít lợn (Taenia solium), sán xơ mít bò (Taenia saginata), sán xơ mít châu Á (Taenia asiatica). Người nhiễm các loại sán này khi ăn thịt lợn, thịt bò có ấu trùng còn sống. Sán trưởng thành ký sinh ở ruột thường gây đau bụng, rối loạn tiêu hóa. Các đốt sán dây bò có thể tự bò ra ngoài gây cảm giác ghê sợ. Người mắc sán dây lợn trưởng thành có thể tự nhiễm và mắc ấu trùng, ấu trùng đến não gây ra nhức đầu, động kinh, đến mắt gây giảm nhãn quan… Tại Việt Nam bệnh sán xơ mít lưu hành ở nhiều nơi.

buồng lây nhiễm ký sinh trùng từ thực phẩm

Phòng chống hiệu quả nhất bằng cách phối hợp nhiều biện pháp khác nhau. Có nhiều tiếp cận khác nhau như gian bệnh cho vật nuôi, kiểm soát thực phẩm. Cải thiện thực hành nuôi lợn và trực tính rà tại lò sát sinh đã làm giảm tỷ lệ mắc giun xoắn ở Mỹ. Tuy nhiên có nhiều mầm bệnh lưu hành ở động vật hoang dã chẳng thể kiểm soát được, mặt khác các xét nghiệm phát hiện mầm bệnh trong thịt thường có độ nhạy thấp và cũng chẳng thể thực hiện với tuốt tuột các loại mầm bệnh và các loại thịt, cá. Các biện pháp chế biến thịt, cá như ướp muối, hun khói, ngâm dấm… thường không hiệu quả.

Bảo quản thịt ở nhiệt độ -10 độ C trong 10 ngày có thể làm bất hoạt nang ấu trùng sán xơ mít .

Nhiệt độ cao vẫn là biện pháp đáng tin cậy nhất, vì hầu hết các ký sinh trùng sẽ bị giết chết hoặc không hoạt động ở nhiệt độ 60°C, tuy nhiên, nhiệt phải thâm nhập quờ quạng khối thịt, cá. Đông lạnh ở nhiệt độ và thời gian quy định có thể bất hoạt nhiều đơn bào và giun sán. thí dụ để thịt ở nhiệt độ -10 ° C trong ít ra 10 ngày có thể làm bất hoạt nang ấu trùng sán xơ mít trong thịt lợn.

Các công nghệ mới như ozon, oxy hóa, chiếu xạ liều thấp, áp suất thủy tĩnh… cũng có thể làm bất hoạt nhiều ký sinh trùng thực phẩm, hiệu goá phụ thuộc vào ký sinh trùng, thời đoạn của ký sinh trùng và đặc điểm của thực phẩm.

TS. BS. Lê Trần Anh

Bài thuốc chữa chứng mề đay

Nếu nổi thành từng quầng đỏ thì gọi là ban; nếu mọc thành từng nốt lấm tấm thời gọi là chẩn. căn do gây bệnh do thời tiết nóng lạnh thất thường, ăn uống phải những chất mà thân thể nhạy cảm, do ký sinh trùng... làm xuất hiện những nốt ban, ngứa, đỏ da hoặc phù tại chỗ.

Bệnh chia làm 2 thể: phong hàn, phong nhiệt. Phương pháp điều trị là giải dị ứng, chống sung huyết, chống giãn mạch và các rối loạn thực vật: phù dị ứng, táo bón, đi tả, bí tiểu tiện... Sau đây là một số bài thuốc trị bệnh:

Thể phong hàn: hay gặp dị ứng nổi ban do lạnh, do nước lã. Người bệnh có triệu chứng: da hơi đỏ hoặc sắc trắng, gặp lạnh hay phát bệnh, trời nóng bệnh giảm, rêu lưỡi trắng, mạch phù khẩn. Phương pháp chữa là tán phong hàn, điều hòa dinh vệ. Dùng bài thuốc:

Bài 1: quế chi 8g, tử tô 12g, kinh giới 16g, phòng phong 12g, gừng sống 6g, ké đầu ngựa 16g, ý dĩ 16g, đan sâm 12g, bạch chỉ 8g. Sắc uống.

Bài 2 - Quế chi thang gia giảm: quế chi 8g, bạch thược 12g, gừng sống 9g, ma hoàng 6g, tía tô 12g, kinh giới 12g, phòng phong 8g, tế tân 6g, bạch chỉ 8g. Sắc uống.

Bài 3 - Hoàng kỳ kiến trung thang gia giảm: hoàng kỳ 8g, quế chi 8g, bạch thược 8g, sinh khương 8g, đại táo 12g, đảng sâm 12g, kinh giới 12g, phòng phong 12g, bạch chỉ 8g, ma hoàng 6g. Sắc uống. Nếu táo bón, thêm đại hoàng 6g; nếu do ăn uống (cua, tôm...), thêm sơn tra, thần khúc, hoắc hương mỗi thứ 8 - 12g.

Mề đay y học căn do do thời tiết nóng lạnh bất thường, ăn uống phải những chất mà thân thể nhạy cảm, do ký sinh trùng...

Thể phong nhiệt:

Người bệnh có triệu chứng: da đỏ, các nốt ban đỏ, nóng rát, miệng khát, phiền táo. Gặp gió nóng, bệnh phát ra hoặc tăng thêm; mạch phù sác; chất lưỡi đỏ, rêu vàng hoặc trắng. Phương pháp chữa là khu phong, thanh nhiệt lương huyết. Dùng bài thuốc:

Bài 1 - Ngân kiều tán gia giảm: kim ngân 16g, liên kiều 12g, ngưu bàng tử 12g, lô căn 12g, trúc diệp 12g, kinh giới 12g, cam thảo 4g, bạc hà 12g, ké đầu ngựa 16g, xa tiền tử 12g, phù bình 8g. Sắc uống.

Bài 2 - Tiêu phong tán gia giảm: kinh giới 16g, phòng phong 12g, ngưu bàng tử 12g, thuyền thoái 8g, sinh địa 16g, thạch cao 20g, đan bì 8g, bạch thược 8g. Sắc uống. Sắc uống.

Bài 3 - Hóa ban thang: thạch cao 30g, cam thảo 10g, sừng trâu 24g, tri mẫu 16g, huyền sâm 12g, ngạnh mễ 1 chén. Sắc uống.

Kết hợp châm cứu (châm tả) hoặc day các huyệt: huyết hải, khúc trì, đại chùy, tam âm giao. Nếu do ăn uống thì thêm túc tam lý.

Vị trí huyệt:

- Huyết hải: mặt trước trong đùi, từ xương bánh chè đầu gối đo lên 2 tấc, huyệt nằm trong khe lõm giữa cơ may và cơ rộng trong, ấn vào có cảm giác ê tức.

- Khúc trì: co khuỷ tay vào ngực, huyệt ở đầu lằn chỉ nếp gấp khuỷ, nơi bám của cơ ngửa dài, cơ quay 1, cơ ngửa ngắn khớp khủy.

- Đại chùy: ngồi thẳng, hơi cúi đầu xuống một ít, phần dưới cổ nổi lên từ 1-3 u xương tròn, đặt lên mỗi u xương 1 ngón tay rồi quay đầu hỗ tương về bên phải, bên trái, cúi ngửa, u xương nào cao nhất động đậy dưới ngón tay nhiều là đốt sống cổ 7, huyệt ở chỗ lõm ngay dưới đầu mỏm gai của đốt này.

- Tam âm giao: ở sát bờ sau - trong xương chày, bờ trước cơ gấp dài các ngón chân và cơ ống chân sau, từ đỉnh cao của mắt cá chân trong đo lên 3 tấc.

- Túc tam lý: úp lòng bàn tay vào giữa đầu gối, đầu ngón tay giữa chạm vào xương ống quyển (xương chày), từ đó đo ra 1 tấc là huyệt.

BS. Tiểu Lan

Ra mắt Quỹ “Chăm sóc sức khỏe gia đình Việt Nam”

Quỹ “Chăm sóc sức khỏe gia đình Việt Nam” được xây dựng dựa trên sự hợp tác giữa Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và doanh nghiệp, biểu lộ tính chủ động trong các hoạt động nhân đạo, phát triển vững bền nhằm tương trợ, khai hoang tối đa thế mạnh của hai đơn vị. Hai bên sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động; huy động sự tham dự của các thành viên thực hiện các hoạt động cộng đồng, góp phần mang lại các giá trị và ích lợi chung cho từng lớp, doanh nghiệp và các đối tác.

Quỹ “Chăm sóc sức khỏe gia đình Việt Nam” khám bệnh, cấp thuốc miễn phí và nâng cao sức khỏe chủ động cho 400 người dân ở tỉnh Phú Thọ.

Quỹ “Chăm sóc sức khỏe gia đình Việt Nam” được khai triển từng bước, bắt đầu bằng những hoạt động viện trợ và phát triển xã hội thiết thực như chương trình khám bệnh, cấp thuốc miễn phí và nâng cao sức khỏe chủ động cho 400 người dân ở tỉnh Phú Thọ; tương trợ các địa chỉ nhân đạo tại địa phương qua cổng thông báo I-nhandao của Chính phủ và các hoạt động khác nhân dịp Xuân Canh Tý sắp tới.

Lê Mai

Khuyến khích con tự do vui chơi ngoài trời để tăng sức đề kháng

Từ nguồn dinh dưỡng thiên nhiên mát lành

PGS. TS Nguyễn Tiến Dũng – Nguyên Trưởng khoa Nhi bệnh viện Bạch Mai (ngoài cùng bên phải)

BS Tiến Dũng, nguyên trưởng khoa Nhi bệnh viện Bạch Mai đã đưa ra lời khuyên: “Nên nuôi con bằng sữa mẹ trong hai năm đầu đời vì đây là nguồn dưỡng chất với các loại vitamin, khoáng chất, đặc biệt là chứa HMO giúp nuôi dưỡng sức khỏe đường ruột của trẻ. HMO được biết đến là đại dưỡng chất nhiều thứ ba trong sữa mẹ và là thức ăn cho các lợi khuẩn có trong đường ruột của bé. Khi hệ vi sinh đường ruột có sự thăng bằng với 85% lợi khuẩn, bé sẽ có hệ tiêu hóa khỏe mạnh và từ đó giúp tăng cường tối ưu sức đề kháng chống lại các bệnh lây nhiễm”.

TS. BS Phan Bích Nga cho biết trẻ có hệ tiêu hóa và miễn nhiễm khỏe mạnh sẽ ăn ngon miệng và ít ốm vặt hơn, từ đó trí óc và nhận thức cũng sẽ phát triển tốt hơn để tối ưu tiềm năng thiên nhiên.

TS. Phan Bích Nga – Trưởng khoa Khám bệnh Dinh dưỡng trẻ em – Viện Dinh Dưỡng

Hệ dưỡng chất Eye Q Plus bao gồm bộ ba DHA, lutein và vitamin E đã được bổ sung vào Similac để hỗ trợ sự phát triển trí óc của bé. Gần đây, Abbott là công ty đầu tiên bổ sung thành công HMO vào sữa công thức ở Việt Nam và trên toàn thế giới, mang lại cho con nít ích lợi miễn nhiễm để lớn khỏe mỗi ngày. Kể từ khi ra mắt, Similac đã là sự tuyển lựa của hơn 1 triệu bà mẹ trên thế giới với nguồn dưỡng chất gần nhất với tiêu chuẩn tự nhiên.

Đến hành trình nuôi con của bố mẹ trẻ

Công Vinh có những ý kiến đặc biệt trong việc rèn luyện và chăm sóc sức khỏe. Anh san sẻ: “Các bé ngày nay được cha mẹ bảo bọc quá nhiều thường hay ốm, trong khi các bạn nhỏ ở quê phơi nắng, tắm sông suốt ngày nhưng lại ít bệnh hơn ”. cho nên, tuy rất lo lắng cho sức khỏe của con nhưng anh vẫn luôn khuyến khích Bánh Gạo tự do vui chơi ngoài trời để tăng sức đề kháng cho thân thể, tăng khả năng quan sát và tư duy.

Cặp đôi Công Vinh – Thủy Tiên san sớt tâm tình cũng như kinh nghiệm của những người ba má hiện đại

Lần đầu san sẻ trước ống kính về việc nuôi con, Thủy Tiên tiết lậu bí quyết cho bác mẹ nếu muốn con vừa chơi vui, học vui mà không bị ốm mình cần phải đảm bảo bữa ăn hằng ngày luôn đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. thí dụ như ở nhà Tiên vẫn làm mì từ rau cho Bánh Gạo tăng chất xơ và cho bé uống sữa công thức có các dưỡng chất gần với tiêu chuẩn tự nhiên nhất như Similac chứa HMO. Nhờ vậy, con có sức đề kháng tốt hơn, giống như được tạo một hàng rào bảo vệ con khi ra ngoài trời mưa, trời nắng.

Hành - Vị thuốc trị phong hàn cảm cúm

Cổ xưa người ta đã coi hành là thứ thuốc tốt. Trong Đông y cho rằng, hành có tính cay ôn hòa, có tác dụng giải hàn, ôn thông dương khí, giải độc... Phần hành trắng là vị thuốc chính dùng chữa trị phong hàn cảm cúm .

Hành có nhiều tên gọi là hành hoa, hành củ, hành chăm... thường được dùng làm gia vị nấu trộn và khử tanh thức ăn. Khi dùng làm gia vị trộn lẫn, hành được cắt nhỏ hoặc đập nát để chiên xào tạo mùi thơm kích thích tiết dịch vị. Hành có thể trộn tươi, cũng có thể ép chiết thành dầu hành. Hành không chỉ là thứ thực phẩm gia vị như một thứ rau xanh mà còn là một thứ thực phẩm sức khỏe bồi dưỡng chẳng thể thiếu trong những bữa ăn. Mùi vị hăng thơm của hành có tác dụng làm át mùi tanh, ngoài ra còn làm tăng thêm mùi vị thơm, có thể phân giải chất lòng trắng trứng thành pepton (một loại chất hữu cơ có thể kháng bệnh) nâng cao được khả năng hấp thu protein của cơ thể. Thức ăn có hành còn có tác dụng giải độc, xúc tiến dạ dày và ruột tăng khả năng tiêu hóa thức ăn, thành thử, hành được gọi là "thực phẩm gia vị sức khỏe".

Hành là một vị thuốc dễ kiếm, dễ dùng.

Chữa đau đầu, nghẹt mũi: Lấy 4-5 khía hành, 20g đậu xị nhạt, 20g gừng tươi đun sôi uống.

Người cảm mạo, tưa lưỡi dùng hành nấu canh cá chép làm món khai vị hỗ trợ bữa ăn ngon dễ tiêu.

Người đau dạ dày lấy 4 gốc hành giã nát đổ nước và chút đường đỏ đun làm nước uống, mỗi ngày uống 3 lần, uống đều trong một thời gian sẽ thấy chuyển biến.

Chữa thuộc hạ tê dại bằng cách lấy 50g hành củ, 15g gừng, 3g hồ tiêu đun thành nước uống sẽ khỏi.

Để chữa thiếu sữa cho đàn bà sinh con, lấy hành củ 2 cây, đương quy 10g, hoàng kỳ 15g đun lên thành nước thuốc uống.

Ngoài các phương pháp chữa trị kể trên, hành còn dùng ngoài chữa:

Đau bụng hoặc khó đi tiểu tiện thì nướng hành đắp vào rốn.

Người bị ung độc kiểu chuỗi ở cổ, lưng đau đớn thì lấy hành củ giã dập rồi trộn với mật ong đắp lên chỗ đau có tác dụng giải độc.

Người bị viêm mũi cấp hoặc mạn tính, trước nhất dùng nước muối nhạt rửa mũi, sau đó bông que chấm nước củ hành ép lau bên trong hai lỗ mũi.

Để chữa trĩ, dùng lá hành đun sôi để nguội ngâm rửa hậu môn.

Đau viêm khớp lấy giấm chua trộn hành củ đập dập đắp.

y khoa đương đại đã chứng minh, hành ngoài chất protein, mỡ, đường các loại, vitamin các loại, chất đỏ cà rốt, axit carbonic, magiê, canxi còn có vị của tỏi, dầu thực vật, êtylen... Với những thành phần phong phú này, hành còn có thể ngăn ngừa chữa trị được các bệnh lỵ, bạch hầu, nấm, kích thích chức năng miễn nhiễm, nâng cao khả năng kháng bệnh trong thân mỗi người. bởi thế, thẳng băng ăn hành làm thông hô hấp, trợ tiêu hóa. Các nhà khoa học đã chứng minh được rằng, từ hành chiết lấy một chất đặc biệt ngăn ngừa được tế bào ung thư phát triển. Hành còn có thể làm nhuyễn phế quản, ngừa đông vón máu, ngăn ngừa tắc mạch, chống được bệnh về tim. Lâm sàng nghiên cứu khẳng định, người thẳng thớm ăn hành các triệu chứng bệnh tim mạch như nghẽn mạch huyết mạch, xơ vữa động mạch, bệnh van tim đều rất ít. ngoại giả, nếu thường xuyên ăn hành sẽ ngăn ngừa được các loại bệnh đái tháo đường, viêm khớp, giảm nhẹ bệnh tăng áp huyết... Hành có nhiều tác dụng chữa bệnh, tăng cường sức khỏe như thế nên bữa ăn mỗi gia đình không thể thiếu hành. Miền Nghệ An, Hà Tĩnh có loại hành tăm, củ bé như hạt ngô là loại hành có giá trị cao nhất cả trong chữa bệnh và làm thực phẩm.

Hành có giá trị nhiều mặt như vậy, nên để có hành dùng trong cả năm dài, cần biết cách bảo quản. Hành thích ẩm, nhiệt độ thấp. Khi thu hoạch xong buộc thành túm, để nơi mát mẻ khô ráo, xếp lá trên, củ dưới, không được tưới nước. Về mùa đông, khi hành bị đông cứng thì đừng va đập vào nó, cứ để nguyên hiện trạng, tự nó trở lại thông thường. Chính nên chi mà phương ngôn có câu: "Hành không sợ khổ luyện, chỉ sợ va đập" là như thế.

BS. Xuân Lệ