Dạy tiếng Anh tại nhà cho con

Chị Moon Nguyen, bố tiếng Anh, chia sẻ cách giúp con sử dụng ngôn ngữ này từ nhỏ và ngay tại nhà.

Gần đây có nhiều phụ huynh hỏi mình "Con hiện 4 tuổi, em nên bắt đầu cho con học tiếng Anh từ đâu", "Em có nên cho con đi học thêm tiếng Anh không"? Điều này làm mình nhớ tới chặng đường con gái Suzie đã qua.

Suzie theo mình sang Mỹ khi 4 tuổi. Lúc đó, con hầu như chưa tiếp xúc gì nhiều với tiếng Anh ngoài vài tiết học mỗi tuần ở trường mẫu giáo. Khi sang Mỹ, Suzie gần như chơi hiểu và không nói được từ tiếng Anh nào ngoài "Hi" (Xin chào).

Năm đầu ở Mỹ, Suzie theo học chương trình mẫu giáo nửa ngày, tuần học 4 buổi, mỗi buổi 2 tiếng và con bé mất đúng một năm lặng im hoàn toàn cho tới khi bắt đầu nói tiếng Anh. Trong một năm đó, mình đã làm gì?

Lúc ấy, thời kì Suzie học ở trường chừng như là quá ít (khoảng 8 giờ một tuần) so với anh trai Seal (lúc đó 6 tuổi, theo học "kindergarten" tại trường công toàn thời gian 7 tiếng/ngày, 5 ngày/tuần, tổng là khoảng 35 giờ/tuần). Do đó, để hỗ trợ con sử dụng tiếng Anh, vợ chồng mình thực hiện các việc sau:

1. Đọc sách cùng con

Mình đọc trước nhất vì theo mình hoạt động này khôn cùng ý nghĩa và hiệu quả. Thứ nhất, trẻ mỏ đứa nào cũng thích được nghe kể chuyện nên thường sẽ hợp tác. Thứ hai, hoạt động này giúp hình thành tình yêu sách của con từ khi còn rất nhỏ.

Theo các nghiên cứu về tiếng nói, trẻ thơ bị kích thích trí tuệ mạnh nhất và phần ngôn ngữ được kích hoạt nhiều nhất khi được ba má đọc sách cùng (loại sách có tranh minh họa). Sách tranh giờ không thiếu. Việc của bác mẹ là nghiêm trang, bền chí đọc cùng con, thời gian sẽ tăng dần theo khả năng tụ tập của con.

bố mẹ có thể vừa đọc vừa chỉ tay vào mặt chữ, giúp các bé chưa biết chữ học cách kết liên tiếng nói tiếng và chữ viết, từ đó có thể dần nhớ mặt chữ.

Không gì dễ chịu với một đứa trẻ là giọng của bố mẹ, chứ không phải giọng của cái video trên Youtube. Trong quá trình đọc, bác mẹ có thể cùng con giải thích những chỗ chưa hiểu (bằng tiếng Anh hoặc tiếng Việt) và giúp con can hệ với chính bản thân, tạo hứng thú cho con với câu chuyện cha mẹ vừa đọc cùng.

Ảnh: Shutterstock.

2. Cho con xem phim hoạt hình bằng tiếng Anh mỗi ngày

Lúc đó nhà mình mua kênh phim, có nhiều phim hoạt hình thích hợp với lứa tuổi của con bằng tiếng Anh. Mình lựa chọn những phim có nhiều giao tiếp như Steven Universe thay vì những phim ít nói như Larva .

Tuy nhiên, mỗi ngày mình không cho con xem quá một tiếng. Thông thường một ngày xem một tập chừng 30 phút, ngày cuối tuần thì cho xem hai tập là tối đa. Với trẻ mỏ, bố mẹ nên hạn chế thời gian "screen time" để con phát triển trí óc và các loại hình vận động thể thao khác như chạy nhảy, đu xà.

3. Dùng tiếng Anh với con thẳng

Vì đích để con phát triển tiếng Anh nhanh trước khi về Việt Nam, vợ chồng mình tăng tốc dùng tiếng Anh với các con, gần như 100%. thỉnh thoảng Suzie không hiểu gì, mình dùng tiếng nói thân thể (nếu không hiểu nữa thì dùng tiếng Việt tương trợ), một thời kì thì con quen và hiểu dần. Con bé dần hiểu những từ chỉ mệnh lệnh như "Put on your shoes", "Go brush your teeth", "Give me the chopsticks, please".

Có những khi mình hỏi tiếng Anh, con trả lời tiếng Việt. Ví dụ "Do you love mommy", con bảo "Con yêu mẹ". Đó là chuyện thông thường. Mình không ép buộc theo kiểu "Con không nói tiếng Anh thì mẹ không trò chuyện với con".

Mình đồng hành cả hai tiếng nói, dùng tiếng Việt để tương trợ mỗi khi con không hiểu và cho phép con sử dụng tiếng Việt nếu muốn, còn mẹ thì cứ hợp nhất tiếng Anh nhiều nhất có thể.

Ở Việt Nam, việc thực hành 100% tiếng Anh với con không hoàn toàn khả thi, một phần do cảnh ngộ xúc tiếp xung quanh môi trường là tiếng Việt (tỉ dụ ở với ông bà), một phần vì ba má chưa tự tin dùng tiếng Anh. Tuy nhiên, việc đặt ra một khung giờ nhất định để dùng tiếng Anh là khá cấp thiết. Trừ trường hợp bố mẹ không biết tí gì tiếng Anh, còn nếu đã biết sơ sơ thì có thể dành vài chục phút mỗi ngày nói tiếng Anh cùng con.

Cả nhà có thể đặt ra một khoảng thời gian, kiểu như thường game "chỉ tiếng Anh thôi". Trong lúc này, mọi hoạt động bác mẹ cụ dùng tiếng Anh với con. ban sơ con có thể chống cự, nhưng nếu biết đây là kiểu game, chiến thắng có thưởng thì các con thường hứng thú, nuốm nói tiếng Anh hoặc "thà lặng im còn hơn nói tiếng Việt".

Đây cũng là cơ hội để cha mẹ học tiếng Anh luôn. Khoảng thời gian này là khá ít ỏi, vì thế ba má không nên lo lắng tiếng Anh của mình sẽ làm hỏng con. Để cảm thấy tự tín hơn, bác mẹ có thể học thêm cách phát âm chuẩn các từ vị căn bản, để chí ít nói đúng chứ không bị sai.

bác mẹ cần nhớ thật kiên định và dẻo dai. Đừng nghĩ rằng sau vài ngày hay vài tháng, con sẽ nói tiếng Anh trôi chảy. Suzie nhà mình đã sang thời đoạn câm nín "silent period" trong đúng một năm.

ngôn ngữ như một nụ hoa, nở lúc nào mình không bao giờ biết. Mỗi đứa trẻ khác nhau, giống như việc con cái sẽ ra đời ngày nào bố mẹ đâu có biết chắc. Tới một ngày nắng đẹp, Suzie nói liền một lúc vài từ, "Mommy, I wanna go bathroom". Ngạc nhiên, nhưng đó là phần thưởng xứng đáng cho cầm cố của cha mẹ trong hành trình cùng con sử dụng tiếng Anh.

Moon Nguyen