Covid-19 có thể dập tắt khi hệ số lây nhiễm nhỏ hơn một

Nhân viên y tế vận tải bình oxy ở Bệnh viện Hội chữ thập Đỏ Vũ Hán. Ảnh: Reuters.

Đã hơn 7 tuần từ khi dịch Covid-19 bùng phát ở Vũ Hán, Trung Quốc. Từ sau đó, dịch xuất hiện ở 31 nhà nước và vùng lãnh thổ, ghi nhận hơn 79.000 ca nhiễm bệnh, trong đó có hơn 2.500 ca tử vong. Sự lan rộng của virus làm dấy lên câu hỏi "Khi nào dịch bệnh mới kết thúc?".

Nghiên cứu của trọng điểm kiểm soát và ngừa bệnh dịch Trung Quốc cho thấy dịch Covid-19 có thể đạt đỉnh vào ngày 1/2, khi số lượng bệnh nhân biểu lộ triệu chứng đạt mức lớn nhất. Đó có thể là dấu hiệu dịch bệnh sắp suy yếu, nhưng các nhà nghiên cứu cảnh báo nguy cơ nCoV lây lan mạnh trở lại khi người dân Trung Quốc quay trở lại học tập và làm việc.

"Dữ liệu từ Trung Quốc tiếp cho thấy sự sụt giảm trong số ca nhiễm mới được công nhận", ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết. "Chúng ta đang được động viên bởi xu hướng này, nhưng giờ chưa phải lúc để chấp thuận".

Lauren Ancel Meyers, nhà dịch tễ học ở Đại học Texas tại Austin, cho biết một con số quan trọng có thể cho chúng ta biết khi nào dịch sắp chấm dứt. Đó là số người làng nhàng có thể nhiễm virus từ một bệnh nhân. Các nhà dịch tễ học gọi đó là hệ số truyền nhiễm căn bản (R0), con số phản ảnh mức độ lây lan của virus. Theo Meyers, khi dịch bệnh suy yếu dần, hệ số R0 sẽ nhỏ hơn 1. "nghĩa là trung bình, khi mỗi người lây nhiễm virus sang chưa tới một người khác, dịch bệnh sẽ bị dập tắt", Meyers giải thích.

Tuy nhiên, cảnh huống này vẫn chưa xảy ra. Trong nghiên cứu ban bố hôm 7/2 trên tùng san của Hiệp hội Y khoa Mỹ, các chuyên gia phân tách đặc điểm lâm sàng của 140 bệnh nhân nhập viện ở Vũ Hán và ước lượng hệ số R0 của nCoV là 2,2, có nghĩa trùng bình mỗi bệnh nhân truyền virus sang hơn 2 người khác. Nghiên cứu đăng hôm 13/2 trên tập san Travel Medicine ước lượng R0 cao hơn, ở mức 3,3. Trong khi số ca nhiễm mới ở Trung Quốc hình như đang giảm dần, nhiều khả năng có những trường hợp bị bỏ sót.

Hôm 13/2, Ủy ban Y tế Hồ Bắc thưa số ca nhiễm tăng vọt lên 14.800 bệnh nhân mới chỉ trong một ngày sau khi bao gồm thêm chẩn đoán qua phim chụp cắt lớp (CT). Trước đó, quơ ca nhiễm được công nhận qua kết quả xét nghiệm. Nhưng một tuần sau, Hồ Bắc quay trở lại phương pháp tính ban đầu và loại trừ các bệnh nhân được xác nhận mắc bệnh qua CT nhưng lại xét nghiệm âm tính với virus.

Chuyên gia y tế vẫn chưa thể xác định chính xác mức độ lây lan của nCoV. "Chúng tôi không biết rõ mọi người có thể truyền virus trước khi biểu thị triệu chứng hay không, chúng tôi cũng không nắm chắc họ lây lan mạnh tới mức nào ngay cả khi có triệu chứng. Nếu họ không nhập viện và cách ly trong tuần đầu tiên thể hiện triệu chứng, khả năng truyền bệnh sang người kế tiếp rất lớn", Meyers nói.

Để giảm truyền nhiễm, Trung Quốc áp lệnh hạn chế du lịch với một nửa sơn hà, bao gồm phong tỏa khoảng 50 triệu đứa ở tỉnh Hồ Bắc. Cư dân ở Vũ Hán được yêu cầu đeo khẩu trang ở nơi công cộng và thẩm tra nhiệt độ khi vào siêu thị. Nhưng Meyers cho biết bệnh nhân có thể truyền nhiễm mà không diễn đạt triệu chứng trong ít ra 5 ngày. Các thầy thuốc Trung Quốc phát hiện một người đàn bà không có triệu chứng lây virus cho cả gia đình.

Nghiên cứu của CDC Trung Quốc xác định có gần 900 ca nhiễm không diễn tả triệu chứng trong tổng số hơn 72.000 bệnh nhân, nhưng quy mô chỉ bao gồm những người nhập viện. Nghiên cứu này cũng phát hiện khoảng 80% ca nhiễm thuộc dạng nhẹ, có nghĩa bệnh nhân chỉ bị sốt hoặc ho khan thay vì khó thở hay viêm phổi nặng.

Meyers nói ước lượng hiện giờ về độ lây lan của nCoV vẫn dựa vào dữ liệu ban sơ và nhiều khả năng sẽ thấp hơn theo thời gian nếu thế giới ngày một cảnh giác với dịch bệnh.

An Khang (Theo Business Insider )