Gắp thức ăn cho nhau - thói quen hay văn hóa?

Tôi xin đàm đạo cùng tác giả bài viết như sau:

1. "Cháu mời bác", "Ăn đi em..." là những câu nói, lời mời bình thường, biểu hiện phép lịch sự, ứng xử đẹp của một cá nhân, rất nên duy trì.

2. Gắp đồ ăn cho người thân mình hay người ngồi cùng mình khi dùng bữa đâu chỉ do "ngày xưa, khi ăn uống không được no ấm", sợ bị "đánh giá tham ăn" như bạn viết? Cử chỉ đó cũng tả sự quan hoài, chia sẻ hay nhường nhịn mà con người dành cho nhau nữa.

dĩ nhiên, hiện tại sự ăn uống không còn thiếu hay "ngặt nghèo" như xưa, gu mỗi người mỗi khác, chưa kể nguy cơ truyền nhiễm qua đường ăn uống...ta cũng không nên quá câu nệ, cần coi trọng thị hiếu mỗi người khi dùng cơm hay tiệc.

Nhưng xét về khía cạnh văn hoá: người Việt mình ngày xưa định cư đa số nơi làng xã, tính cố kết cộng đồng cao. Không khó lý giải vì sao cử chỉ gắp đồ ăn cho nhau lại mang tính phổ quát đến vậy.

3. Cũng vì tính cộng đồng cao, xuất phát từ văn hoá làng xã mà ngày trước (và hiện tại) trong bữa cơm của người Việt luôn có một , đặt ở giữa mâm cơm.

Bát nước chấm cũng như một chủ thể văn hoá - sẽ không là đối tượng "bất biến", "tĩnh" mà luôn có sự "vận động" phụ thuộc hệ quy chiếu, góc nhìn và nhận thức.

Ngày trước trông về tính vệ sinh hay nguy cơ bệnh tật của tiên sư cha ta chắc chắn sẽ không thể như phần lớn chúng ta ngày nay. Đời sống nâng cao, nhận thức thay đổi thì thế tất lề thói mới hơn (dùng mỗi người một bát nước chấm riêng, hay dùng chiếc thìa chan nước chấm vào bát của mình...) hình thành. Đó là lẽ thường tình.

4. Mỗi người nên tự học hỏi những tiểu tiết, phép tắc tối thiểu trong ăn uống. Lời mời trước khi dùng bữa. Khi ăn tránh dùng đũa, thìa của mình khuấy tô canh chung, đĩa ăn chung. Không nên "chọn" riêng mình miếng ngon bằng cách gắp lên, đảo xuống; tránh vừa ăn vừa nói, ngồm ngoàm; khi chấm, chan đồ ăn tránh vung vãi ra ngoài...

Những điều tuy nhỏ nhưng cũng cho thấy tu dưỡng và văn hoá của một người. Bên cạnh món Á, các món Âu, Mỹ... đều cần các luật lệ, phép lịch sự khác nhau. Đơn cử như cách dùng nĩa, cầm dao khi ăn đồ Tây, ăn buffet hay mì Ý... cũng bao điều phải học.

Ăn uống là điều rất gần gụi, nhưng ăn làm sao không để ngon, cho phù hợp phép tắc, mô tả sự tôn trọng và quan tâm đến xúc cảm người khác ngồi cạnh mình khi dùng bữa cũng nên lưu tâm lắm vậy.

san sẻ bài viết của bạn cho trang quan điểm .

Ngọc Hải